Nakłady małżonków na majątek wspólny.
Rozwód a separacja.
21 kwietnia 2021
Apelacja w sprawie rozwodowej. Powtórka postępowania z sądu I instancji?
10 czerwca 2021
Podczas spotkań z klientami, moje wyjaśnienia na temat nakładów majątkowych w małżeństwie, poprzedzają najczęściej takie stwierdzenia klientów:
- „Ze sprzedaży mojego mieszkania kawalerskiego sfinansowałem nasz wspólny dom. Czy te pieniądze przepadną przy podziale majątku?”
- „W czasie małżeństwa dostałam w spadku po dziadku kilkaset tysięcy złotych. M.in. za te pieniądze kupiliśmy mieszkanie. Teraz się rozstajemy i dzielimy majątek. Uważam, że to niesprawiedliwe by dzielić go równo po połowie..”
Każde z małżonków może żądać zwrotu nakładów, które poczyniło ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nakłady na majątek wspólny są zwykle rozliczane w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków. Wcześniej zwykle nie ma potrzeby dokonywania tego rodzaju rozliczeń.
Zacznijmy jednak od krótkiego wyjaśnienia i wprowadzenia.
Trzy majątki.
Jak być może już wiesz (np. z lektury tego bloga), w przeważającej większości polskich małżeństw, panuje tzw. ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Oznacza to, że często jest tak, że większość majątku posiadanego przez osobę pozostającą w związku małżeńskim stanowi majątek wspólny z drugim małżonkiem.
Bardzo często zdarza mi się, że moi Klienci są nieświadomi, że mimo pozostawania w związku małżeńskim (z ustrojem wspólności majątkowej) poza majątkiem wspólnym z mężem czy żoną, mogą posiadać/posiadają także majątek osobisty!
Wyjaśnijmy zatem tę kwestię raz jeszcze: z chwilą zawarcia małżeństwa (zakładamy, że nie została zawarta intercyza), co do zasady, istnieją trzy majątki: majątek osobisty żony, majątek osobisty męża oraz majątek wspólny małżonków. O majątkach osobistych pisałam tu: Majątki osobiste małżonków gdy małżonkowie nie zawierali intercyzy.
Co to w ogóle jest ten nakład?
Pamiętając zatem o tym, że w małżeństwie istnieją trzy majątki, może stać się tak, że któraś ze stron w małżeństwie zainwestowała ze swojego majątku osobistego w majątek wspólny. Taka sytuacja nazywana jest w prawie cywilnym nakładem.
Klasycznym przykładem nakładu na majątek wspólny jest inwestowanie we wspólną nieruchomość. Inwestycja ta może polegać np. na wspólnym zakupie domu czy mieszkania lub na przeprowadzeniu remontu.
Jeżeli nakłady czynione są z majątku wspólnego (czyli najczęściej wynagrodzenia za pracę małżonków) to sytuacja jest prosta, bo nie ma czego rozliczać. Zarobki małżonków (które są wspólnym majątkiem) są przeznaczane na wspólną nieruchomość.
Sytuacja komplikuje się jednak, gdy inwestycje we wspólną nieruchomość dokonywane są z majątku osobistego jednego z małżonków.
Kiedy tak będzie?
Przykład nr 1:
Jeden z małżonków przed ślubem zgromadził znaczną ilość oszczędności. Po zawarciu związku małżeńskiego, postanowił zainwestować te pieniądze we wspólną nieruchomość. Środki zgromadzone przed powstaniem wspólności ustawowej (czyli przed zawarciem związku małżeńskiego) wchodzą w skład majątku osobistego. Przeznaczenie ich na zakup wspólnego domu czy mieszkania będzie stanowiło nakład.
Przykład nr 2:
Małżonek otrzymał spadek po dziadku. Pieniądze ze spadku zostały następnie zainwestowane w gruntowny remont wspólnego mieszkania małżonków. I tym razem będzie to nakład z majątku osobistego jednego małżonka na majątek wspólny.
PODSUMOWUJĄC:
Jeśli któryś z małżonków inwestuje pieniądze, wchodzące w skład majątku osobistego w składnik majątku wspólnego, dokonuje w ten sposób nakładu.
Przy dokonywaniu przez strony podziału majątku, inwestycja ta może zostać rozliczona.
Nakłady na majątek wspólny – dowody.
Jeśli w trakcie sprawy o podział majątku, zamierzasz rozliczyć nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny, musisz przedstawić dowody. Jako dowód może posłużyć m.in. faktura za zakup i montaż drogiego parkietu w całym domu oraz zdjęcia, wykazująca że taka inwestycja została przeprowadzona.
Jeżeli nakład polegał na zainwestowaniu w zakup mieszkania pieniędzy ze spadku, najlepszym dowodem będzie postanowienie spadkowe oraz akt notarialny.
Wycena nakładów na majątek wspólny, dokonywana jest przez powołanego w sprawie biegłego sądowego specjalisty ds. szacowania wartości nieruchomości bądź ruchomości. Sąd dokonuje zwykle rozliczenia na podstawie dowodu z opinii takiego biegłego, który określa wartość nakładów.
Temat nakładów na majątek wspólny oraz ich rozliczenie, nie należy do najłatwiejszych. Jeśli masz wątpliwości czy dana inwestycja może być zakwalifikowana jako Twój nakład na majątek wspólny, skonsultuj się ze mną. Warto dopilnować swojego interesu. Po podziale majątku będzie na to za późno.
